Εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF)

Διαδικασία-Στάδια εξωσωματικής

Η διέγερση ωοθηκών γίνεται προκειμένου να παραχθούν περισσότερα του ενός ωαρίου από τις ωοθήκες. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής, είτε ήπια (με χάπια), είτε αποδοτικότερα με γοναδοτροπίνες. Η χορήγηση γοναδοτροπινών γίνεται σε ενέσιμη μορφή υποδορίως για περίπου 10-12 μέρες συνήθως.

Πριν ξεκινήσει η διέγερση, συνήθως γίνεται ένας υπερηχογραφικός έλεγχος την 2ή ή 3ή μέρα περιόδου για να δούμε αν οι συνθήκες μας επιτρέπουν να ξεκινήσουμε.

Κατά τη διάρκεια της διέγερσης των ωοθηκών, η παρακολούθηση της ανάπτυξης των ωοθυλακίων γίνεται με διακολπικούς υπερήχους (3-4) και με μέτρηση επιπέδων κάποιων ορμονών.

Αναλόγως του πρωτοκόλλου διέγερσης που ακολουθείται κάθε φορά, μπορεί να χορηγηθεί προς το τέλος της διέγερσης, για μερικές μέρες, μια δεύτερη ένεση που αποτρέπει την πρόωρη ωοθυλακιορρηξία.

Όταν τα περισσότερα ωοθυλάκια φτάσουν την διάμετρο των 17-20mm, τότε χορηγείται μια ένεση (Trigger shot) για την τελική ωρίμανση τους. Η ωοληψία προγραμματίζεται 35-36 ώρες μετά.

Πρόκειται για τη διαδικασία κατά την οποία γίνεται αναρρόφηση του υγρού των ωοθυλακίων διακολπικά με μια βελόνα υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση. Η διαδικασία γίνεται υπό μέθη και διαρκεί περίπου 10 λεπτά. Το υγρό που αναρροφάται ελέγχεται στο μικροσκόπιο από τους εμβρυολόγους για να εντοπιστούν τα ωάρια.

Με την ολοκλήρωση της ωοληψίας θα γνωρίζετε τον αριθμό των ωαρίων που συλλέχθηκαν.

Μετά την ωοληψία, θα παραμείνετε στον χώρο για 30-60 λεπτά,  ή όσο κριθεί απαραίτητο από το ιατρικό προσωπικό ούτως ώστε να είστε έτοιμη να αναχωρήσετε.

Ο πόνος μετά την ωοληψία αναμένεται να είναι ελαφρύς και κατά την διάρκεια της ημέρας να ελαχιστοποιηθεί. Είναι μια καλά ανεκτή διαδικασία, η οποία δεν χρειάζεται συνήθως παυσίπονα και την επόμενη μέρα οι γυναίκες επιστρέφουν στη δουλεία τους.

Τα ωάρια εν συνεχεία τοποθετούνται,  σε ειδικές συνθήκες στο εργαστήριο, μαζί με μια ποσότητα σπερματοζωαρίων, έτσι ώστε να επιτευχθεί η γονιμοποίηση. Αν κριθεί απαραίτητο, όπως σε περιπτώσεις αδύναμου σπέρματος, γίνεται μικρογονιμοποίηση ICSI. Την επόμενη μέρα από την ωοληψία, ενημερώνεται το ζευγάρι για το αν έχει επιτευχθεί η γονιμοποίηση.

Τα γονιμοποιημένα ωάρια ή αλλιώς έμβρυα, παραμένουν σε επωαστές που προσομοιάζουν τις συνθήκες της μήτρας. Κάποια από τα έμβρυα που αναπτύσσονται σωστά, επιλέγονται για μεταφορά πίσω στη μήτρα.

Η εμβρυομεταφορά γίνεται συνήθως είτε σε στάδιο 2ης ή 3ης μέρας είτε σε στάδιο 5ης μέρας (βλαστοκύστης).

Το ζευγάρι ενημερώνεται από τους εμβρυολόγους και το θεράποντα ιατρό για την ποιότητα των εμβρύων και ποια έμβρυα θα μεταφερθούν στην  μήτρα.

Πρόκειται για μια ανώδυνη διαδικασία που γίνεται χωρίς αναισθησία.

Τα έμβρυα ή το έμβρυο που πρόκειται να μεταφερθεί, αναρροφώνται σε έναν λεπτό, εύκαμπτο καθετήρα και εν συνεχεία τοποθετούνται στην ενδομήτρια κοιλότητα υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση.

Αν υπάρχουν έμβρυα ικανοποιητικής ποιότητας που δεν μεταφέρθηκαν στην μήτρα, τότε κρυοσυντηρούνται για μελλοντική χρήση.

Μέθοδοι εξωσωματικής γονιμοποίησης

Το ποια μέθοδο εξωσωματικής γονιμοποίησης θα ακολουθηθεί αποφασίζεται μετά από ενημέρωση των πλεονεκτημάτων και μειονεκτημάτων κάθε μεθόδου, καθώς και ποια θεωρεί ο θεράπων ιδανικότερη για το κάθε ζευγάρι.

Εξωσωματική γονιμοποίηση σε φυσικό κύκλο

Το ένα ωοθυλάκιο που αναπτύσσεται στην ωοθήκη κατά την διάρκεια του φυσικού κύκλου παρακολουθείται υπερηχογραφικά και εν συνεχεία συλλέγεται με ωοληψία και γονιμοποιείται στο εργαστήριο.

Δεν χρειάζεται φάρμακα διέγερσης, συνήθως δίνεται μόνο μια ένεση για την τελική ωρίμανση των ωοθυλακίων 32-36 ώρες πριν την ωοληψία.

Πλεονεκτήματα του φυσικού κύκλου είναι ότι είναι σχετικά πιο απλή μέθοδος, δεν χρησιμοποιούνται φάρμακα, χαμηλότερο κόστος (αν δε λάβει κάποιος υπόψη του την απόδοση)

Βασικά μειονεκτήματα είναι τα σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας σε σχέση με ένα κύκλο πλήρους διέγερσης, και η αυξημένη πιθανότητα να μην υπάρχει έμβρυο προς μεταφορά (20-30%), είτε γιατί έγινε πρόωρη ωοθυλακιορρηξία, είτε γιατί δεν υπήρχε εύρεση του ωαρίου μέσα στο ωοθυλακικό υγρό , είτε γιατί δεν επιτεύχθει η γονιμοποίηση του ενός ωαρίου.

Συνήθως προτείνεται σαν μέθοδος σε γυναίκες με φτωχά ωοθηκικά αποθέματα, που ούτως ή άλλως δεν θα έβγαζαν πολλά ωοθυλάκια σε μια πιθανή διέγερση των ωοθηκών ή αν είναι προτίμηση της γυναίκας.

Εξωσωματική με τροποποιημένο φυσικό κύκλο

Πρόκειται για φυσικό κύκλο, δηλαδή για παρακολούθηση και ωοληψία του ενός (κυρίαρχου)  ωάριου που παράγεται, αλλά με χορήγηση φαρμάκων ώστε να αποφευχθεί η πρόωρη άκαιρη ωοθυλακιορρηξία.

Έχει σαφώς μικρότερες πιθανότητες ακύρωσης σε σχέση με τον εντελώς φυσικό κύκλο.

Εξωσωματική γονιμοποίηση με ήπια διέγερση

Στην περίπτωση αυτή χορηγούνται πιο ήπια ή  λιγότερα φάρμακα διέγερσης και για λιγότερο χρονικό διάστημα.

Είναι η μέση λύση,  ανάμεσα στον φυσικό κύκλο και τον κύκλο με πλήρη διέγερση. Και έχει ποσοστά επιτυχίας πολύ κοντά στον κύκλο με πλήρη διέγερση.

Βασικά πλεονεκτήματα είναι η  χορήγηση μικρότερης δόσης φαρμάκου, το χαμηλότερο κόστος και η μικρότερη πιθανότητα εμφάνισης του συνδρόμου υπερδιέγερσης των ωοθηκών.

Εξωσωματική γονιμοποίηση με πλήρη διέγερση

Η διέγερση των ωοθηκών γίνεται με χορήγηση γοναδοτροπινών σε μεγαλύτερες δόσεις με στόχο την παραγωγή του μέγιστου δυνατού αριθμού ωοθυλακίων.

Είναι η μέθοδος που ακολουθείται στις περισσότερες περιπτώσεις γιατί έχει την καλύτερη απόδοση.

Μειονέκτημα είναι για κάποιους η χορήγηση φαρμάκων και το αυξημένο κόστος. Το κόστος βέβαια είναι σχετικό γιατί βιβλιογραφικά χρειάζεται 3 ή περισσότερους φυσικούς κύκλους για να πλησιάσεις την απόδοση του κύκλου με πλήρη διέγερση.